Non-conformiteit

Audi TT, bj. 2009, 113.452 km., koopprijs € 18.500,00
De Audi wordt op 28 juni 2021 verkocht en geleverd aan de consument. Op de aankoopfactuur staat vermeld: “Geen garantie, gekocht zoals gezien. Airco werkt slecht, motorlampje brandt, schakelunit is defect, koplamp beeld onjuist”. Op 22 juli 2021 is de motor defect geraakt. De consument heeft het autobedrijf daarover geïnformeerd.

Na inspectie blijkt dat een tandwiel in de motor is afgebroken en er is schade aan de krukas en drijfstang van de vierde cilinder. Dat kan niet van het ene op het andere moment zijn ontstaan, het proces was al enige tijd gaande en kan veroorzaakt zijn door oliedrukproblemen. De consument ontbindt de koopovereenkomst per brief op 16 september 2021 en wil de aankoopsom terug. Hij had niet hoeven verwachten dat de motor vier weken na aflevering stuk zou gaan.

Het garagebedrijf verweert zich, er is immers geen garantie afgesproken en de koper was bekend met de motorstoring. Dat zou hij zelf oplossen. De kantonrechter gaat voorbij aan de stelling dat geen garantie is afgesproken. In geval van consumentenkoop kan volgens de wet niet worden afgeweken van de regel om een beroep te doen op ontbinding wegens non-conformiteit.

Is er sprake van non-conformiteit? Volgens de kantonrechter staat het feit dat het motorlampje brandde er niet aan in de weg dat hij mocht verwachten dat de auto voor normaal gebruik geschikt zou zijn. Het motorlampje was gereset en bleef uit en had te maken met de nokkenasverstelling. In het verlengde daarvan hoefde hij niet te verwachten dat de motor zou stuklopen.

Hieruit volgt dat aangenomen moet worden dat de auto ten tijde van de aflevering niet beantwoordde aan de overeenkomst. In geval van consumentenkoop wordt vermoed dat de auto bij aflevering niet aan de overeenkomst beantwoordt, als de afwijking zich binnen zes (sinds 27 april 2022: 12) maanden openbaart. Daar is hier sprake van. Het autobedrijf mag dat bewijsvermoeden weerleggen en stelt dat de consument te hard met een koude motor heeft gereden, maar het blijft gissen. Dat is volstrekt onvoldoende om het bewijsvermoeden te weerleggen.

Non-conformiteit en koopsom retour koper
De consument heeft de koopovereenkomst terecht ontbonden wegens non-conformiteit. De Audi moet retour verkoper en de koper krijgt de aankoopsom terug, te vermeerderen met de incassokosten en kosten voor verzekering en motorrijtuigenbelasting over de periode waarin de consument de Audi niet kon gebruiken. Uit de enkele opmerking op de factuur ‘motorlampje brandt’ volgt niet dat de koper hoefde te verwachten dat de motor binnen vier weken na aflevering defect zou gaan.

Wat kan de consument vorderen?
Als het beroep op non-conformiteit slaagt, kan de consument reparatie van het gebrek vorderen. De consument hoeft daar niet voor te betalen. De verkoper moet hier binnen een redelijke termijn aan voldoen. Doet de verkoper dat niet of reageert de verkoper niet, dan mag de consument het gebrek door een ander laten herstellen en bij de verkoper de gemaakte kosten in rekening brengen. Als herstel onmogelijk is of niet in verhouding staat tot de koopprijs van de auto, mag de koopovereenkomst ontbonden worden. De auto gaat retour verkoper en de consument krijgt de koopprijs terug.

Rb. Noord-Holland, 13 september 2022, ECLI:NL:RBNHO:2022:7526

Fiat Punto, bouwjaar 2002, 132.665 km., koopprijs € 1.350,00
Op 22 november 2022 wordt de 20 jaar oude Punto afgeleverd aan de consument. Ondanks de lage koopsom van € 1.350,00 levert de verkoper de Fiat af met een nieuwe APK en accu. Er wordt afgesproken dat de auto ‘zonder garantie’ wordt verkocht.

Rond 19 januari 2023, ongeveer twee maanden na de aflevering, meldt de consument zich bij de verkoper. Hij kan niet meer rijden met de Fiat, omdat schakelen onmogelijk is. De consument eist herstel van het defect en laat de verkoper alvast weten, bij gebreke daarvan, de koop te zullen ontbinden.

De Fiat komt per auto-ambulance aan bij de verkoper. Die stelt vast dat de koppeling defect is. Een nieuwe koppeling zou € 1.200,00 gaan kosten. Ondanks dat de herstelkosten bijna gelijk zijn aan de koopprijs van de Punto, doet de verkoper een mooi voorstel aan de consument. Hij is bereid de reparatiekosten 50/50 te verdelen.

De consument gaat daar niet mee akkoord en ontbindt de koopovereenkomst. Hij wil alle kosten terug. Weer is de verkoper genereus en zegt toe alle kosten te vergoeden. De consument levert een bonnetje in van ruim € 2.000,00, inclusief buitengerechtelijke- en incassokosten. Dat gaat de verkoper een brug te ver en betaald vervolgens helemaal niets aan de consument.

De consument stapt naar de rechter omdat hij vindt dat hij een dergelijk gebrek niet had hoeven te verwachten. De verkoper snapt er niets van. Hij heeft de auto ‘zonder garantie’ verkocht en ondanks dat heeft hij toch een mooi voorstel gedaan? Ook snapt hij niet hoe de consument ineens met een vordering komt die ruim hoger ligt dan de betaalde koopprijs.

De rechter redeneert als volgt. De verkoper is verplicht een zaak te leveren die beantwoordt aan de overeenkomst. In geval van een auto gaat het erom dat men die auto kan gebruiken om veilig aan het verkeer deel te nemen. Als dat niet kan als gevolg van een gebrek, dat niet op eenvoudige wijze kan worden ontdekt of hersteld, is er sprake van non-conformiteit.

Maar van deze regel kan worden afgeweken als de koper het risico op dergelijke gebreken heeft aanvaard. Dat de auto ‘zonder garantie’ is verkocht is in geval van consumentenkoop niet voldoende. De wet staat een dergelijke algemene vrijwaring niet toe.

Wat wel van belang is, is dat het hier gaat om een 20 jaar oude Fiat met een koopsom van € 1.350,00. Het is algemeen bekend dat een auto aan slijtage onderhevig is en de kans dat mankementen groter wordt naarmate de auto ouder is en meer kilometers heeft gereden. In dit geval moet de consument bij een lage aanschafprijs bedacht zijn op het nadeel daarvan, namelijk dat er eerder gebreken zullen ontstaan dan bij een nieuwere auto.

De consument had mede gezien de leeftijd van de auto, de lage koopprijs en de voorwaarde ‘zonder garantie’ nader onderzoek kunnen doen. Dat heeft hij kennelijk niet gedaan. Het risico van de defecte koppeling kan niet op de verkoper worden afgewenteld. De rechter wijst de vorderingen van de consument af.

Geen non-conformiteit
De verkoopvoorwaarde ‘geen garantie’ leidt niet tot uitsluiting van de mogelijkheid voor de consument om een beroep te doen op non-conformiteit. Wel draagt het bij aan de verwachtingen die de consument op grond van de koopovereenkomst mag hebben. Een gebruikte auto hoeft niet nieuw te zijn. Een gebruikte auto mag gebreken vertonen. De mate waarin, is onder meer afhankelijk van de koopprijs, leeftijd en kilometerstand van de auto.

Rb. Zeeland-West-Brabant, 21 augustus 2023, ECLI:NL:RBZWB:2023:5720.

Mini Cooper, bouwjaar 2007, 144.913 km., koopprijs € 5.970,00
Het autobedrijf biedt de Mini te koop aan op internet en vermeldt daarbij dat het gaat om een ‘zeer mooie en technisch goed onderhouden auto’. De consument koopt de auto voor € 5.970,00. Op 12 november 2021 wordt de Mini afgeleverd. Op de verjaardag van Sinterklaas strandt de Mini langs de snelweg.

De Wegenwacht komt ter plaatse, die reset het motormanagementlampje. De Mini kan weer verder. De verkoper haalt de Mini op 12 december 2021 op bij de consument. De motor blijkt defect. De verkoper plaatst een andere motor en stelt de Mini op 12 maart 2022 (dus drie maanden later) weer ter beschikking aan de consument. Helaas komt er al op 18 maart 2022 weer een vreemd geluid onder de motorkap vandaan.

De consument is er klaar mee en stuurt op 22 maart 2022 een brief naar het autobedrijf. De consument ontbindt de koopovereenkomst en wil de door haar betaalde koopsom terug. Bovendien vordert zij de kosten die zij heeft moeten maken. De consument vindt dat zij niet normaal aan het verkeer kan deelnemen en bovendien is de eerdere reparatie niet binnen een redelijke termijn uitgevoerd.

De verkoper betwist dat de Mini gebreken vertoont. De Mini staat nu ergens anders en hij heeft al een andere motor gekregen. De consument had hem maar moeten informeren en de gelegenheid moeten geven om onderzoek te doen alvorens zomaar de koop te ontbinden.

In de procedure stelt de consument dat nu de DSC-regeleenheid defect is en een specifieke cilinder een storing geeft en de compressie daarvan afwijkt. Voor nader onderzoek zou de motor open moeten. De verkoper hoort het aan en wil het eerst zelf zien en beoordelen.

Ondanks de leeftijd van de auto mag de koper ervan uitgaan dat zij veilig aan het verkeer kan deelnemen. Mede gezien de specifieke melding op internet bij de Mini en algemene aanprijzingen van het autobedrijf dat op haar website ‘geheel betrouwbare auto’s’ worden aangeboden, hoefde de consument naar het oordeel van de rechter dergelijke gebreken niet te verwachten. Dat de Mini in dit geval ‘zonder garantie’ is verkocht doet daar niet aan af.

Voorts oordeelt de rechter dat de consument niet een tweede keer het autobedrijf in gebreke hoeft te stellen. Hij is van mening dat het autobedrijf het eerste gebrek niet zonder overlast, zoals de wet vereist, heeft hersteld. Dat duurde drie maanden. Bovendien heeft het autobedrijf pas na vijf weken toegezegd de Mini te zullen herstellen. Vervolgens moest de consument steeds zelf het autobedrijf contacten om geïnformeerd te worden over de voortgang van de werkzaamheden.

Dat kan volgens de rechter niet voor een tweede keer van de consument worden gevergd. De consument heeft de eerste keer al grote overlast ervaren. De rechter bevestigd dat de consument de koopovereenkomst rechtsgeldig heeft ontbonden. De Mini gaat retour verkoper en de koopsom gaat retour consument. Maar er is nog meer voor de consument. Zij heeft ook recht op vergoeding van kosten voor wegenbelasting en verzekering gedurende de drie maanden dat zij de Mini niet heeft kunnen gebruiken.

Non-conformiteit
In dit geval is er sprake van non-conformiteit. Mede door de aanprijzingen heeft de verkoper hoge verwachtingen gewekt bij de consument. Nu de Mini die verwachtingen niet heeft waargemaakt, ligt het risico daarvan bij het autobedrijf. Had het autobedrijf het eerste gebrek voortvarender opgepakt, dan had de rechter wellicht afgezien van toewijzing van de aanvullend gevorderde schadevergoeding door de consument.

Rb. Midden-Nederland, 26 juni 2023, ECLI:NL:RBMNE:2023:873.